Trauma, je hoort er steeds vaker over. Is het een hype? Nee ik denk het niet. Het is het levenswerk van mensen zoals Gabor Maté, Peter Levine, Bessel van der Kolk en Stephen Porges (polyvagaal theorie) dat meer bekendheid krijgt.
De meest voorkomende vorm van trauma (ontwikkelingstrauma) is de minst bekende en daarom lijden zoveel mensen aan allerlei fysiek, emotionele, psychologische en relationele problemen. Een groot onderzoek met 17000 testpersonen dat liep van 1995 tot 1997 (zogenaamde ACE studie i.e. de Adverse Childhood Experience Study) wees uit dat meer dan 60% van alle mensen in de kindertijd (0 tot 5 jaar) iets heeft meegemaakt dat een verstorende invloed had op de natuurlijke ontwikkeling van het zenuwstelsel (inclusief de hersenen). Dat kan een ziekenhuisopname zijn, een emotionele verwaarlozing, relatieproblemen tussen ouders, etc.
Het autonoom zenuwstelsel bestaat uit een sympathische en een parasympathische tak. Het sympathische zenuwstelsel wordt aangestuurd door het oerbrein bij een onveilig gevoel. Als het sympathisch zenuwstelsel wordt geactiveerd, bereidt het lichaam zich voor op vechten, vluchten of bevriezen. Daarbij worden onder andere de stresshormonen adrenaline en cortisol aangemaakt. Een baby kan niet vechten of vluchten en is voor een veilig gevoel compleet afhankelijk van de verzorger. De verzorger (veelal de moeder) zorgt in een gezonde situatie voor co-regulatie, aangezien een baby of klein kind zichzelf nog niet kan reguleren. Het parasympathisch zenuwstelsel zorgt voor regulering van stress, maar is bij een baby nog niet voldoende ontwikkeld. Die ontwikkeling vindt juist plaats door co-regulatie tijdens de eerste levensjaren. Gebeurt dat om een of andere reden niet goed of niet voldoende, dan bestaat de kans dat het zenuwstelsel ‘scheef’ groeit.
Ondanks dat het een slimme reactie van je lichaam was op dat moment of in die periode, kan het heel disfunctioneel zijn in een later stadium van je leven. Je zenuwstelsel staat bij het minste of geringste op AAN (sympathicus) en is je lichaam (vaak onbewust) continue op z’n hoede en aangespannen. Het kan ook zijn dat er juist een gebrek is aan gezonde stress wegens bevriezing. Dissociëren is daarbij een van de kenmerken.
Omdat het zenuwstelsel als één systeem werkt samen met andere systemen zoals het hormonale stelsel, het immuunsysteem, spijsvertering en de bloedsomloop kan een niet goed ontwikkeld zenuwstelsel later tot een grote variatie aan klachten leiden.
Behalve ontwikkelingstrauma kan je overigens ook in een latere fase van je leven traumasporen oplopen door bijvoorbeeld geweld, lichamelijk of emotioneel misbruik, gepest worden, ernstig ongeluk, etc.
Geen vrolijk blog tot nu toe. Maar het is realiteit en belangrijk om er bewust van te zijn. Want er lopen veel mensen rond met de gevolgen van trauma, met onbegrepen klachten en alleen geholpen worden op symptoomniveau.
Het goede nieuws is dat het zenuwstelsel neuroplastisch is en alsnog kan herstellen. Psychotherapie kan heel helpend zijn, maar aangezien het een heel fysiologische oorsprong heeft (het zenuwstelsel) is het ook nodig om via het lichaam te werken.
Ademwerk is hiervoor zeer geschikt aangezien je met de adem direct het zenuwstelsel kan beïnvloeden en trainen
PS. Vaak gaan het ontstaan van trauma’s gepaard met het niet uiten van emoties. En als emoties niet worden geuit, kan de bijbehorende energie niet stromen en wordt het als spanning ergens opgeslagen in je lijf. Lees hierover meer in het blog over emoties en ademwerk.
Comments